Hoxhë Shaban Murati
Largohuni nga shtatë gjërat shkatërruese ( pjesa e katërt)
Transmetohet nga Ebu Hurejre se i Dërguari i Allahut ka thënë: “ Largohuni nga shtatë gjëra shkatërruese. I than o i Dërguari i Allahut, e cilat janë ato? Tha shirku ( idhujtaria), sihri (magjia), mbytja e njeriut pa të drejt, ngrënia e kamatës, ngrënia e pasurisë së jetimit, largimi nga vija e frontit, shpifja ndaj grave të ndershme.
Islami ndalon kamatën por nxitë në shitblerje dhe në ekonomi ( pjesa e parë)
Islami nuk është një fe e cila e lidhë njeriun vetëm me botën tjetër. Islami është fe e cila përfshinë këtë botë dhe ahiretin. Këtë botë e bëri rrugë për ta fituar ahiretin. Allahu thotë në Kuran: Por përpiqu me atë që të ka dhënë Allahu të fitosh jetën e botës së ardhshme, duke mos harruar pjesën tënde në këtë botë. Bëju mirë të tjerëve, ashtu si të ka bërë mirë ty Allahu. Mos kërko ngatërresa në Tokë, sepse Allahu nuk i do ngatërrestarët.” ( Kasas 77).
Islami e nxitë njeriun në punë, angazhim dhe të kënaqet me ato që i ka lejuar Allahu, duke ruajtur kufijtë të cilët i ka caktuar . Islami nuk është interesuar që njeriut ti rregulloj vetëm anën edukative morale, përmes shpërblimit dhe dënimit. Por, ai vendosi ligje dhe rregulla në të gjitha poret e jetës që e obligon myslimanin t’iu përmbahet atyre.
Islami nuk mjaftoi që në fushën ekonomike të vendos për njeriun vetëm porosi dhe rregulla morale, etike. Fushën e ekonomisë e ndihmoi dhe e plotësoi me ligje, të cilat rregullojnë marrëdhëniet ekonomike, caktoi të drejta dhe ngarkoi me obligime.
Njeriut sikur në çdo fushë të jetës, edhe në fushën e ekonomisë duhet ti paraprij norma e besimit në Allahun dhe frika ndaj Tij. Dhe nëse shikojmë islamin në raport me ekonomin shohim se ka vendosur disa rregulla që lidhin anën materiale të njeriut me çështjen e besimit.
Prej këtyre rregullave është se njeriu nuk duhet ta llogarisë vetën si pronarë absolut në pasurinë e tij. Pronar absolut i çdo gjëje në këtë botë është vetëm Allahu. Atij i takon pronësia e qiejve dhe tokës dhe çka ka në mes tyre. Ndërsa njeriu është vetëm një përdorues i pronës së dikujt, është një trashëgimtarë i pronës së Allahut. Allahu thotë në Kuran: dhe shpenzoni nga ato që Ai jua ka lënë trashëgim, ( hadid 7). Me këtë Allahu dëshiron ti tregoi njeriut se ai nuk posedon asgjë. Pra, mund të themi se njeriu është i autorizuar prej Allahut në pronësinë e Tij. Dhe ai që është i autorizuar duhet të zbatoj urdhëratë e Autorizuesit. Kështu njeriu kupton se atë pasuri që e posedon në duart e tij nuk është pronë e tij, edhe nëse ai ka mundësi të veproj si të dua me të. Kjo trashëgimi nuk është vetëm për njërin, e jo për tjetrin. Por, është për të gjithë njerëzit. Allahu thotë në Kuran: Ai ju ka bërë trashëgimtarë të njëri-tjetrit në Tokë ( en’am 165).
Po ashtu prej këtyre rregullave që vendosi Krijuesi është se e tërë Gjithësia i është nënshtruar njeriut. Thotë Allahu: A nuk shihni se si Allahu jua ka bërë të mundur t’i shfrytëzoni të gjitha ato që gjenden në qiej dhe në Tokë dhe ju ka mbuluar me dhuntitë e Tij të dukshme e të padukshme? ( Lukman 20). Nënshtrimi i Gjithësisë për njeriun nënkupton se çdo gjë që është në të është për njeriun, të nxitoj, të angazhohet të punoj që ta siguroj jetën e tij. Allahu thotë: Ai jua ka bërë Tokën të përdorshme, andaj ecni nëpër viset e saj dhe ushqehuni me atë, që ju ka
dhënë Ai. Si të ringjalleni, do të ktheheni tek Ai. ( mulk 15). Pra çdo gjë në këtë gjithësi është para duarve të njeriut. Mbetet vetëm angazhimi dhe puna e njeriut që të arrij atë që i nevojitet për jetën e tij.
Nënshtrimi i tërë kësaj gjithësie për njeriun i jep dy kuptime shumë të mëdha:
E para: Gjithësia me tërë atë që posedon është në shërbim të njeriut. Nëse njeriu dinë ta përdor mirë atdhe fut mendjen e tij në veprim, nuk ka diçka që nuk i nënshtrohet njeriut.
E dyta: Njeriu është krijesa më e mirë prej gjitha krijesave. Sikur mos të ishte kështu nuk do të ishte çdo gjë nën nënshtrimin e njeriut dhe në shërbimin e tij. Për këtë, nuk i takon njeriut që të adhuroj diçka e cila është në nënshtrimin e tij, e cila është në shërbimin e tij. Por, njeriu është zotëria i kësaj gjithësie. Atëherë zotëria i kësaj gjithësie nuk duhet të adhuroj përveç Zotin e kësaj gjithësie, Krijuesin e saj, Ai i Cili e ka nënshtruar këtë gjithësi për të.
Prej rregullave që vendosi Krijuesi është gjithashtu dallimin mes njerëzve në furnizim. Bëri të pasur dhe të varfër, dhe kjo për një urtësi që dëshiroi Ai. Sikur të ishin të barabartë njerëzit në furnizim, nuk do të vazhdonte jeta. Ai i jep pasuri të pasurit që të shikoj se çka po vepron me pasurin e tij, si po e shpenzon atë. Ndërsa dikujt i jep furnizim më pakë që ai të angazhohet dhe të punoj për arritjen e pasurisë. Allahu thotë: Vallë, a mos janë ata që e ndajnë mëshirën e Zotit tënd? Jemi Ne ata që ua ndajmë njerëzve mjetet e jetesës në këtë botë, duke i ngritur në shkallë disa më lart mbi të tjerët, me qëllim që disa t’u shërbejnë të tjerëve. Mëshira e Zotit tënd është më e mirë nga ajo që grumbullojnë ata. ( Zuhruf 32). Në komentin e fjalës së Allahut në këtë ajet ,( me qëllim që disa t’u shërbejnë të tjerëve) është thënë se sikur ti barazonte njerëzit në gjendjet e tyre, nuk do ti shërbente askush askujt. Dhe askush nuk do të kishte nevojë për tjetrin dhe kështu do të vinte deri te prishja e rendit të kësaj bote. Por Allahu e bëri kështu që ne të jemi në shërbim të njeri tjetrit, i pasuri me pasurinë e tij, i varfëri me angazhimin e tij. Kështu ne e ndihmojmë njëri tjetrin për jetë. Kështu edhe qëndron jeta në këtë botë. Sikur që është thënë se njerëzit për njerëz janë në shërbim të njëri tjetrit edhe nëse ata nuk e ndiejnë një gjë të tillë. Ky dallim mesë të pasurit dhe të varfëritë nuk do të thotë se i pasuri është më i privilegjuar se i varfëri. Ose i pasuri është më i dashur te Zoti, e i varfëri është i urryer. Allahu thotë: Dhe thanë: “Ne kemi më shumë pasuri dhe fëmijë, prandaj ne nuk do të jemi të dënuar.” Thuaju: “Pa dyshim, Zoti im ia shton riskun ose ia pakëson kujt të dojë, por shumica e njerëzve nuk e dinë këtë.” As pasuria juaj, as fëmijët tuaj nuk do t’ju afrojnë më shumë te Ne, por vetëm ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira (e meritojnë këtë). Ata do të kenë shpërblim të shumëfishtë për atë që kanë bërë dhe do të jenë të sigurt në banesa të larta (në Xhenet). ( Sebe’ 35,36,37).
Islami pasurinë e llogaritë mjetë e jo qëllim. Mjetë për një jetë më të mirë, për plotësimin e nevojave të jetës dhe për ndihmën reciproke të njerëzve. Për këtë islami kundërshtoi lakmitarin e tepruar, ai i cili është i lidhur vetëm me dashurin ndaj pasurisë. Allahu thotë: dhe e doni pasurinë me një dëshirë të pakufishme ( fexhr 20). Në anën tjetër islami nuk ndaloi njeriun që të kënaqet me pasurinë e tij dhe të shpenzoj në atë që është i kënaqur Zoti me të. Allahu thotë: Thuaj: “Kush i ka penguar stolitë dhe ushqimet e këndshme, të cilat Ai i ka krijuar për robërit e Vet?” ( A’raf 32).
Islami nuk dëshiron që njeriu të bëhet rob i pasurisë së tij. Por, e urdhëroi që të fitoj prej pasurisë që të siguroj jetën e tij. Të jetë pasuria mjet për të jetuar. Allahu thotë: Dhe, kur të përfundojë namazi, atëherë shpërndahuni nëpër tokë, kërkoni nga mirësitë e Allahut dhe përmendeni shumë Allahun, në mënyrë që të shpëtoni. ( Xhumua 10).
Për derisa pasuria qenka mjet për të jetuar e jo qëllim islami ndaloi që njeriu ta llogaritë pasurin qëllimin final të tij. Islami porositi që pasuria të jetë në shërbim të ekonomisë.