Pyetja:
Cili medhheb është më i miri?
Përgjigjja:
Falënderimet i takojnë Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi të Dërguarin e Tij Muhamed, mbi familjen, mbi shokët dhe mbi të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.
Allahu i Lartësuar na ka informuar që ta adhurojmë Atë me librin e Tij (Kuranin) dhe rrugën e të Dërguarit të Tij (Sunetin). E sakta është se muslimanët duhet t’i kuptojnë citatet sheriatike (që kanë ardhur nga këto dy burime) ashtu siç i kanë kuptuar dhe praktikuar sahabët (shokët e Muhamedit salallahu alejhi ue selem) dhe ata që i pasuan këta nga dijetarët dhe muxhtehidët e pranuar.
Katër imamët e njohur: Ebu Hanifja, Maliku, Shafiu dhe Ahmedi, Allahu i mëshiroftë të gjithë, janë ata për të cilët dëshmon umeti se me të drejtë i kanë pasuar këto dy burime në formën më të mirë dhe më të drejtë. Kapja e tyre pas këtyre burimeve, mësimi i umetit dhe përhapja e dijes së mirëfilltë ishte misioni i tyre i jetës, të cilin e realizuan shumë drejt. Prandaj, Allahu i Lartësuar i begatoi ata që t’u përmenden emrat pothuajse në çdo libër dhe çështje për të cilën flasin dhe debatojnë dijetarët që kanë ardhur pas tyre. Kjo është kështu krahas shpërblimit dhe gradës që shpresojmë se do ta arrijnë në xhenet, të cilin Allahu ua ka premtuar dijetarëve dhe kërkuesve të dijes.
Mirëpo kjo që u tha nuk i bën ata të shenjtë dhe të pagabueshëm, pasi ne muslimanët e dimë dhe jemi të bindur se në mesin e njerëzve nuk ka të pagabueshëm, përveç të Dërguarve, të cilët janë në mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë të Allahut të Lartësuar. Prandaj, ishte Urtësia e Allahut të Lartësuar që thëniet e dijetarëve të mos trajtohen në Islam si argumente në vete dhe të veçanta, të cilat pranohen pa iu nënshtruar peshores së Kuranit dhe të Sunetit.
Kështu ishte edhe metodologjia e këtyre katër imamëve, pasi ata vetë në shumë raste deklarojnë se nëse gjejmë ndonjë thënie që kundërshton Kuranin apo Hadithin, ne të pasojmë këto burime dhe t’i lëmë anash thëniet e tyre.
Prandaj, duke pasur parasysh se të gjithë këta imamë kishin një synim, që t’i përcillnin umetit dijen e mirëfilltë burimore, themi se nuk është e qëlluar të bëhet favorizimi i njërit medhheb në llogari të tjetrit. Dijetarët theksojnë se ai që tenton ta bëjë këtë dhe në formë të përgjithshme favorizon njërin medhheb në llogari të tjetrit, ai nuk ka vepruar drejt.
Por kjo nuk do të thotë se të gjitha medhhebet janë të njëjta dhe nuk kanë dallime, pasi secili medhheb ka specifika dhe karakteristika me të cilat dallohet dhe veçohet ndaj të tjerëve. E, nëse dikush thekson dhe përmend një specifikë dhe nëse lavdërohet në një pikë njëri medhheb ndaj tjetrit, atëherë kjo është e mundur dhe këtë e bëjnë dijetarët, ashtu si lexojmë shpeshherë kur ata përzgjedhin mendimin e njërit medhheb ndaj tjetrit. Por ajo që nuk duhet bërë është lavdërimi i tepruar i njërit medhheb në formë të përgjithshme, duke manifestuar fanatizëm ndaj atij medhhebi dhe nënvlerësim të medhhebeve të tjera.
Pra, edhe një herë themi se nuk bëhet favorizimi i njërit medhheb ndaj tjetrit duke thënë se ky është më i mirë dhe më i saktë se të tjerat, pasi kjo nuk është e qëlluar dhe secili medhheb ka përparësi në një fushë të cilën nuk e kanë të tjerat dhe përgjithësimi në lavdërim manifeston fanatizëm, çka e cenon bashkimin dhe unitetin e umetit. Allahu e di më së miri!
Hoxhë Alaudin Abazi
/klubikulturor