Vetëdija e mbikëqyrjes hyjnore është dyllojëshe:
Lloji i parë: Mbikëqyrja jote kundrejt Allahut, azze ue xhel.
Lloji i dytë: Mbikëqyrja e Allahut kundrejt robit të Tij, siç e cekë edhe Allahu, azze ue xhel, në Kur’an: “Allahu është mbikëqyrës për çdo gjë.” (El-Ahzab: 52)
Sa i përket llojit të parë qëllimi i tij është ti ta kuptosh se Allahu e di çdo send që e thua, e vepron apo beson. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Dhe mbështetu në të Plotfuqishmin, Mëshirëplotin, i Cili e sheh qëndrimin tënd në këmbë (gjatë namazit) dhe lëvizjet e tua midis atyre që përulen në sexhde.” (Esh-Shuara: 217-219) Ajeti na bën me dije se ti kur ngrihesh natën i vetmuar në një vend të errët ku nuk të sheh askush, fillon ta falësh namazin dhe të përulesh në sexhde, dije se Allahu të gjitha lëvizjet e tua i përcjell dhe i mbikëqyr.
Po ashtu prej mbikëqyrjes tënde kundrejt Allahut është ta dish se Allahu të dëgjon. Çdo fjalë çka e flet qoftë e mirë apo e keqe dije se Allahu e dëgjon: “Vallë, a mos kujtojnë ata se Ne nuk i dëgjojmë fjalët e tyre tinëzare dhe bisedat e tyre të fshehta? Pa dyshim, Ne dëgjojmë, ndërsa të dërguarit Tanë (engjëj) që janë pranë tyre, shënojnë.” (Ez-Zuhruf: 80)
Mëso prej këtij ajeti se të gjitha thëniet tua qofshin të mira apo të këqija, të fshehta apo të zbuluara, do të jenë dëshmi për teje ose kundër teje: “Dhe, për çdo fjalë që ai thotë, ka pranë vetes një mbikëqyrës të gatshëm (për ta shënuar atë).” (Kaf: 18)
Merre këtë çështje me seriozitet dhe i mjeri ti nëse flet fjalë jo të hijshme se për to do të japësh llogari në Ditën e Kiametit. Mësoje gjuhën tënde të flet fjalë të mira dhe të vërteta ose të hesht, ashtu siç na mësoi Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, në një hadith të vërtet: “Kush i beson Allahut dhe Ditës së Fundit le të flet mirë ose le të hesht.”
Po ashtu mos harro ta mbikëqyrësh Allahun në zemrën tënde. Shiko në zemrën tënde se a gjendet ndonjë lloj i shirkut apo hipokrizisë, devijim, armiqësi dhe urrejtje ndaj besimtarëve dhe dashuri ndaj jobesimtarëve apo gjëra të ngjashme të cilat nuk e kënaqin Allahun, azze ue xhel?
Kur vepron dhe kur flet dhe në zemrën tënde vazhdimisht rikujtoje se Allahu të mbikëqyrë, derisa të shtohet vetëdija se je nën mbikëqyrje të Allahut. Për këtë shkak kur u pyet Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, mbi mirësinë (ihsanin), u përgjigj: “Ta adhurosh Allahun sikur ta shohësh, sepse edhe pse ti nuk e sheh, Ai vërtet të sheh ty.”
Adhuroje Allahun sikur se ta shohësh para teje me pamje okulare, dhe në rast se nuk e sheh atëherë zbrit në shkallën e dytë: “Ai vërtet të sheh ty.”
E para është adhurim dëshire, ta adhurosh Allahun sikur se ta shohësh, ndërsa e dyta është adhurim frike, dhe për atë shkak tha: “sepse edhe pse ti nuk e sheh, Ai vërtet të sheh ty.”
Allahu, azze ue xhel, është kudo me robërit e Tij: “Ai është me ju kudo që të gjendeni” (El-Hadid: 4) Në tokë, në det, në ajër, në errësirë, në dritë dhe në çdo gjendje. Kjo aludon në përsosmërinë e përfshirjes së Allahut kundrejt nesh me dituri, me fuqi, me pozitë, me drejtim, etj. Mirëpo kjo nuk duhet nënkuptuar se Allahu është me ne në të njëjtin vend në tokë, sepse Ai është mbi të gjitha. Vendqëndrimi i Qenies së Tij është mbi shtatë qiejt mbi Arsh, ndërsa në tokë është prezent me dijen e Tij: “I Gjithëmëshirshmi mbi Fron u ngrit (si i takon Madhërisë së Tij).” (Ta Ha: 5); “Ai është i Sunduesi mbi robërit e Vet; Ai është i Urti dhe ka dijeni për gjithçka.” (El-En’am: 18); “Ai është i Larti, Madhështori” (El-Bekare: 255); “Lavdëro emrin e Zotit tënd, më të Lartit” (El-A’la: 1); “A jeni të sigurt se kush është në qiell” (El-Mulk: 16)
Atij po ashtu nuk i fshihet asgjë në tokë dhe as në qiell: “Pa dyshim, Allahut nuk i fshihet asgjë në Tokë dhe as në qiell!” (Ali Imran: 5) Këtë e sqaroi në një ajet tjetër ku thotë: “Ai i ka çelësat e së padukshmes dhe vetëm Ai i njeh ato. Ai e di ç’ka në tokë dhe në det; asnjë gjeth nuk bie, pa e ditur Ai dhe nuk ekziston asnjë kokërr në errësirën e tokës, as e njomë, as e thatë, që të mos jetë shënuar në Librin e qartë (Leuhi Mahfudh).” (El-En’am: 59)
Prej këtyre fjalëve çka i përmendëm na bëhet me dije se fuqizimi i vetëdijes së mbikëqyrjes hyjnore në shpirtin e muslimanit është e domosdoshme dhe çdo neglizhencë e jona rreth saj është humbje dhe shkatërrim.
Le t’i kthehemi historive të popujve të mëhershëm të cilat na i rrëfeu Kur’ani dhe Suneti. Allahu, azze ue xhel, na njoftoi për popullin e Adit, Themudit, Faraonit dhe shumë popujve të tjerë të cilëve i kishte dhuruar shumë të mira, duke filluar prej trupave të tyre, e pastaj vendbanimeve dhe bagëtive. Mirëpo, krahas të gjitha këtyre begative që i kishin, ata të gjitha i mohuan duke i bërë së pari shirk Allahut e pastaj duke i luftuar edhe të dërguarit e Tij. Harruan se Allahu i mbikëqyr veprat e tyre dhe u bën kryelartë në tokë. E merituan dënimin e Allahut ashtu siç e meriton çdo zullumqar dhe prej gjurmëve të tyre nuk mbeti asgjë.
Allahu, azze ue xhel, thotë: “Vallë, a nuk e di ti se çfarë ka bërë Zoti yt me fisin Ad, banorë të Iremit me pallate shumështyllëshe, të atillë që nuk janë krijuar askund tjetër në tokë si ata?! Dhe me fisin Themud, që gdhendi shkëmbinjtë në luginë (për të bërë shtëpi)? Dhe me Faraonin, njeriun e hunjve (ku torturonte njerëzit)? Të gjithë këta shkelën çdo kufi në vendet e tyre, duke shtuar atje shthurjen dhe korrupsionin, prandaj Zoti yt lëshoi mbi ata kamxhikun e dënimit.” (El-Fexhr: 7-13), dhe në fund e përfundoi ajetin duke thënë: “Vërtet, Zoti yt është gjithnjë në pritë!” (El-Fexhr: 14)
Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem, po ashtu na njoftoi me disa ngjarje të cilat e trajtojnë këtë temë dhe na bëri me dije se sa e rëndësishme është fuqizimi i kësaj vetëdije në shpirtin e muslimanit. Prej këtyre ngjarjeve mund ta veçojmë hadithin të cilin na e përcjell Ebu Hurejra, radijallahu anhu, prej Pejgamberit, salallahu alejhi ue selem, i cili thotë: “Tre njerëz nga Beni Israilët, Allahu, azze ue xhel, dëshiroi t’i sprovojë. Njëri prej tyre ishte zgjeban, i dyti qelan, kurse i treti i verbër. Allahu ua dërgoi një melaqe, i cili së pari i vjen zgjebanit dhe i thotë: “Çdo të dëshiroje më së shumti?” Tha: “Më së shumti do të dëshiroja të kem ngjyrë dhe lëkurë të mirë dhe të çlirohem nga kjo për shkak të së cilës më urrejnë njerëzit.” Meleku e fërkoi me dorë dhe prej tij ranë krejt zgjebet dhe e fitoi ngjyrën e mirë (të trupit). (Pastaj meleku) Tha: “Cilën pasuri dëshiron më së shumti?” Tha: “Devetë – ose lopët” (nuk i kujtohet saktë transmetuesit), ai ia jep një deve barrsë dhe i thotë: “Allahu të bekoftë me të!” Pastaj shkoi te qelani dhe i tha: “Çdo të dëshiroje më së shumti?” (Qelani) Tha: “Flokë të bukura dhe të largohet prej meje ajo prej së cilës njerëzit neveriten nga unë.” Meleku e fërkon dhe ai shërohet e i jepen flokë të bukur. (Meleku) Tha: “Cilën pasuri dëshiron më së shumti?” (Qelani) Tha: “Lopët.” Meleku ia jep një lopë barsë dhe i thotë: “Allahu të bekoftë me te.” Meleku i shkon të verbrit e i thotë: “Çdo të dëshiroje më së shumti?” (I verbëri) Tha: “Të ma kthejë Allahu shikimin, që t’i shoh njerëzit.” Meleku e fërkon dhe Allahu ia kthen shikimin. (Meleku) Tha: “Cilën pasuri e dëshiron më së shumëti?” (I verbëri) Tha: “Dhentë!” Meleku ia jep një dele që lind. Te të tre pasuria u shtua e u rrit, kështu që njëri (zgjebani) bëri një luginë me deve, i dyti (qelani) e bëri një luginë me lopë dhe i treti (i verbëri) bëri një luginë me dele.
Pas kësaj meleku i vjen zgjebanit në formën dhe pamjen e tij të mëparshme e i thotë: “Unë jam një njeri i mjerë, më janë këputur penjtë në udhëtimin tim, andaj sot askush nuk mund të më ndihmojë përveç Allahut, pastaj ti, andaj po të lutem në emrin e Atij që të ka dhënë ngjyrë dhe lëkurë aq të bukur dhe që të ka dhënë kaq deve, të më japësh një deve që të mund ta vazhdoj rrugën.” (Ish zgjebani, tani pasanik) Tha: “Jo, unë kam shumë obligime (borxhe).” (Meleku) I tha: “Sikur po të njoh unë ty, a mos ke qenë një zgjeban nga i cili neveriteshin njerëzit, një i varfër të cilin Allahu e ka pasuruar?” Tha: “Unë këtë pasuri e kam trashëguar nga të parët e mëdhenj.” Meleku i tha: “Nëse po gënjen, le të të kthejë Allahu në atë gjendje në të cilën ke qenë!”
Meleku pastaj i shkon qelanit, por në formën dhe pamjen e tij të mëparshme, e i thotë ashtu siç i tha zgjebanit, por edhe ky i përgjigjet ashtu siç iu pat përgjigjur zgjebani. Meleku i tha: “Nëse po gënjen, le të të kthejë Allahu në atë gjendje në të cilën ke qenë!”
Pastaj meleku i shkon ish të verbrit, por në formën dhe pamjen e tij të mëparshme, dhe i thotë: “Unë jam i mjerë dhe udhëtar, më janë këputur penjtë në udhëtimin tim, andaj sot askush nuk mund të më ndihmojë përveç Allahut, pastaj ti. Të lutem me atë që të ka kthyer të parët, më jep një dele, që të ndihmohem me te dhe të vazhdoj rrugën.” (Ish i verbri) Tha: “Vërtet unë kam qenë i verbër, por Allahu ma ka kthyer të parët. Merr vëlla çka të duash dhe lër çka të duash! Pasha Allahun, asgjë sot nuk të ndaloj të marrësh në emër të Allahut të Gjithëfuqishëm e të Madhërishëm. Meleku i tha: “Mbaje krejt pasurinë, ju vetëm keni qenë të sprovuar. Allahu është i kënaqur me ty, kurse është i hidhëruar me dy shokët e tu.” (Buhariu dhe Muslimi).
Muslimanit nuk i mbetet asgjë tjetër vetëm se të jetë i vetëdijshëm se Allahu e mbikëqyrë dhe se ai duhet t’i frikësohet në vetmi ashtu si i frikësohet në publik. Bile ai i cili i frikohet Allahut në vetmi më shumë se haptazi, ai është i begatuar, për shkak se frika në vetmi është më e sinqertë krahas asaj e cila shfaqet në publik dhe prej të cilës mund të sprovohesh me hipokrizi.
Prandaj, o vëlla musliman, kujdesu që t’i zbatosh urdhëresat dhe të largohesh prej ndalesave dhe e lus Allahun që të na mundëson këtë, se në rast se nuk na ndihmon atëherë ne do të jemi të braktisur prej mëshirës së Tij, siç thotë Allahu, azze ue xhel: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë” (El-Fatiha: 5)
Kur begatohet robi me udhëzim dhe ndihmë sipas kornizave të sheriatit, atëherë ky është ai të cilin Allahu e ka begatuar me të mirat e Tij.
Muhamed ibën Salih El Uthejmin
Nga arabishtja: Irfan JAHIU