Sulmi i Izraelit ndaj Libanit ka vënë në dyshim të ardhmen e 1 milion nxënësve të vendit.
Ministria e Arsimit njoftoi së fundmi plane për të shtyrë fillimin e vitit akademik për shkollat publike deri më 4 nëntor. Masa e urgjencës u zbatua në mes të agresionit të vazhdueshëm izraelit, pasi shumë shkolla janë aktualisht të pushtuara nga persona të zhvendosur brenda vendit.
Por, vendimi është vënë nën një shqyrtim intensiv.
Ajo që disa zyrtarë e kanë quajtur “plan ëndrrash” u përshkrua nga të tjerët si “plan fantazmë”, duke nënvizuar ndarjet e thella mbi realizueshmërinë dhe efektivitetin e tij. Ndërsa Libani përballet me kriza të shumta, nga kolapsi ekonomik deri te lufta gjithëpërfshirëse, sektori i arsimit qëndron në një udhëkryq kritik.
Ministri libanez i Arsimit Abbas Halabi, që shërben si kujdestar, përballet me kritika në rritje lidhur me qasjen e ministrisë së tij ndaj krizës.
Plani i tij, i quajtur zyrtarisht si një nismë për shpëtimin e arsimit, është sfiduar nga ekspertë, prindër dhe mësues të cilët argumentojnë se ai shkel ligjet ekzistuese dhe bie ndesh me parimet kushtetuese libaneze të barazisë dhe drejtësisë.
Në një intervistë telefonike për TRT World, Nader Hadifa, këshilltar i ministrit të përkohshëm, shpjegoi se plani i ministrisë është në fazën përfundimtare dhe do të zbatohet në fillim të nëntorit.
“Regjistrimi do të jetë elektronik dhe pa pagesë dhe përfshin shkollat publike dhe private. Shkollat private që ofrojnë edukim personal duhet të marrin miratimin e komiteteve të prindërve dhe të nënshkruajnë një premtim duke marrë përgjegjësinë e plotë për çdo rrezik që mund të ndodhë. Ato gjithashtu duhet të sigurojnë teknologjinë e nevojshme për mësimin onlajn”, tha ai.
Në thelb, ministria ka thënë se përgjegjësia është e prindërve dhe administratorëve të shkollave private për t’i mbajtur studentët të sigurt nëse ata zgjedhin mësimin personal. Ministria ka inkurajuar gjithashtu përdorimin e metodave onlajn ose hibride.
Nëpërmjet një kombinimi të orëve të ditës dhe të mbrëmjes dhe ditëve të shkollës gjatë fundjavave, plani shpreson të akomodojë fëmijët e shkollës së zhvendosur duke përdorur burimet ekzistuese.
Ndarja digjitale dhe sfidat e infrastrukturës
Por, Rania Merhi, mësuese e sociologjisë në Ministrinë e Arsimit, vë në dyshim nëse ekziston edhe infrastruktura e përshtatshme për mësimin në distancë apo hibrid.
“Mund ta quajmë edhe plan fantazmë. Gjithçka që ministri dhe ekipi i tij kanë bërë është të mbajnë konferenca për shtyp dhe të bëjnë paraqitje në media për të folur për një plan që ekziston vetëm në imagjinatën e tyre, duke kërkuar financim për atë që ka të ngjarë të jetë një vit tjetër akademik i kotë. ”, tha ajo.
Menaxheri i komunikimit u pyet gjithashtu nëse do të ofrohej internet falas për studentët, gjë që ai “e refuzoi kategorikisht. Kjo tregon se ministria e arsimit nuk është në gjendje të planifikojë apo të gjejë alternativa të përshtatshme,” shtoi ajo.
Mësuesit kanë shprehur shqetësime edhe për punën në mbrëmje, pasi me kontratë u kërkohet të punojnë vetëm ditën dhe shumë prej tyre kanë marrë punë të dyta gjatë natës për të përballuar bukën e gojës.
Merhi vuri në dukje se ajo që është edhe më e rrezikshme është se si vendime të tilla në dukje arbitrare kërcënojnë konceptet thelbësore të drejtësisë sociale dhe barazinë e sanksionuar në kushtetutën libaneze.
“Ku qëndron plani i ministrisë në lidhje me objektivat e zhvillimit të qëndrueshëm, konkretisht objektivin e katërt: arsim cilësor?
Sfidat e të mësuarit në internet janë veçanërisht të mprehta për nxënësit më të rinj. Ghinwa Al-Mashtoub, nënë e dy fëmijëve, përfshirë një shtatëvjeçar në shkollën fillore, shprehu disa shqetësime të përbashkëta prindërore.
“Sa efektive do të jetë kjo metodë e mësimdhënies në internet ose hibride, veçanërisht me internetin dhe energjinë elektrike me ndërprerje? Unë jam veçanërisht e shqetësuar për ndikimin te fëmijët më të vegjël dhe se si ata përshtaten kur ne përfundimisht të kthehemi në shkollën normale,” tha Mashtoub për TRT World.
Djali i saj shtatëvjeçar, Basel Ghawi, thotë se dëshiron të shkojë në shkollë.
“Preferoj të mësoj në shkollë sesa në internet sepse linjat e internetit nuk janë të mira dhe ndonjëherë nuk mund ta kuptoj mësuesin sepse tingulli nuk është i qartë. Në shkollë, mund t’i kërkoj mësuesit tim të përsërisë gjëra që të kuptoj, dhe unë mund të luaj me shokët e mi”, tha ai.
Ndikimi i luftës
Izraeli filloi një seri të pamëshirshme sulmesh ajrore në fund të shtatorit, të ndjekur nga inkursione tokësore në Libanin jugor dhe sulme në disa pozicione të vijës së parë të UNIFIL në fillim të tetorit. Deri më tani, mbi 2.400 njerëz janë vrarë dhe mbi 11.200 janë plagosur.
Izraeli ka thënë se synon të shkatërrojë infrastrukturën e Hezbollahut, një parti politike libaneze dhe grup paraushtarak. Hezbollahu ka shkëmbyer zjarrin me ushtrinë izraelite që nga tetori i vitit të kaluar, në shenjë solidariteti me palestinezët në Gaza.
Përshkallëzimi i konfliktit përgjatë kufirit jugor të Libanit ka përkeqësuar një situatë tashmë të rëndë. Me sulmet izraelite që synojnë zonat me popullsi të dendur në të gjithë vendin, shkollat janë detyruar të shndërrohen në qendra evakuimi, veçanërisht në katër provinca: Libani i Jugut, Nabatieh, Bekaa dhe Baalbek-Hermel.
Sipas agjencisë së migracionit të Kombeve të Bashkuara, IOM, pothuajse 1,2 milion libanezë janë zhvendosur brenda vendit, 78 për qind e të cilëve u detyruan të lëviznin jashtë kufijve të guvernatorit të tyre të origjinës.
Ministria e Arsimit ka luftuar për të gjurmuar zhvendosjen e rreth 400.000 nxënësve dhe 40.000 mësuesve nga sistemet e shkollave publike dhe private, të cilët u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre. Kjo zhvendosje masive ka krijuar një sfidë të paprecedentë logjistike për autoritetet arsimore që përpiqen të ruajnë vazhdimësinë akademike.
E gjithë kjo vjen brenda një konteksti shkatërrues për fëmijët libanezë të moshës shkollore, të cilët janë përballur me paqëndrueshmëri që nga greva e mësuesve për paga dhe kushte më të mira pune në janar 2023, të cilat, sipas Save the Children, lanë rreth 1 milion fëmijë pa arsim.
Dështimet sistematike dhe betejat e mësuesve
Sipas Merhit, kriza aktuale vetëm sa ka acaruar çështjet themelore brenda sistemit arsimor.
“Plani injoron plotësisht forcën lëvizëse të procesit arsimor – mësuesin. Që nga kriza e Covid 19, mësuesit kanë shpenzuar paratë e tyre për të mbështetur arsimin shtetëror, duke varfëruar kursimet e tyre ndërsa presin që shteti të rimëkëmbet. Ne jemi reduktuar në një mjet negocimi, i përdorur për të nxjerrë grante dhe ndihma nga burime të ndryshme, “tha ajo.
Ajo gjithashtu vuri në dukje përkeqësimin e theksuar të kushteve të punës së mësuesve.
Pas 24 vitesh përvojë në mësimdhënie dhe me diploma të avancuara në zhvillimin lokal dhe antropologjinë, paga mujore e Merhit ka rënë nga 2.000 dollarë në 250 dollarë.
“Kjo përbëhet nga shtatë pagesa të maskuara si ndihmë sociale që nuk do të llogariten as në përfitimet e mia të pensionit. Ministria ka arritur të sigurojë 300 dollarë shtesë si stimuj nga vendet donatore, por këto janë të kushtëzuara nga ditët e pjesëmarrjes, duke na kthyer në fakt nga nëpunësit civilë në punëtorët e përditshëm”, tha ajo.
Situata është veçanërisht e hidhur për pedagogët e karrierës që i janë futur profesionit përmes një procesi rigoroz vetingu.
“Ne hymë në punësimin e shtetit përmes provimeve në këshillin e shërbimit civil që synonin të zgjidhnin kandidatët më të kualifikuar. Tani ne e gjejmë veten duke lypur për dinjitetet bazë, ndërsa ministri udhëton në Francë duke kërkuar grante.”, tha Merhi.
Tarifë psikologjike
Paqëndrueshmëria me shkollimin mund të ketë efekte të qëndrueshme te fëmijët në Liban, kanë paralajmëruar ekspertët.
Dr. Randa Shlita, një psikologe klinike dhe studiuese, tha se studentët e zhvendosur në veçanti mund të pësojnë një ndikim të rëndë psikologjik.
“Situata ka kaluar përtej fushës së psikologjisë në fushën e krimeve kundër fëmijëve. Paqëndrueshmëria hap derën për probleme të shumta psikologjike si ankthi, sulmet e panikut dhe paaftësia për t’u fokusuar në aspekte të ndryshme të jetës,” tha ajo.
Duke folur për TRT World, psikologia theksoi se këto çështje mund të kërkojnë trajtim afatgjatë farmaceutik dhe psikologjik.
“Në Evropë, njësitë e krizës psikologjike krijohen zakonisht pas ngjarjeve sizmike për të trajtuar dhe rehabilituar njerëzit, veçanërisht fëmijët. Mungesa e sistemeve të tilla mbështetëse në Liban e shton traumën,” tha ajo.
Pabarazia arsimore është gjithashtu shqetësim në mesin e disa familjeve.
Darine Zeytouni, një nënë e tre fëmijëve në shkollën parashkollore, fillore dhe të mesme që ndjek shkollat publike, kritikoi ashpër mësimdhënien në internet.
“Gjatë pandemisë Covid-19, edhe pa luftë, pati ndërprerje në energjinë elektrike dhe internetin. Pra, si do të funksionojë me tre nxënës në të njëjtën kohë? Si do të mësojë dhe fokusohet një fëmijë parashkollor në internet? Është një sistem krejtësisht i dështuar Dhe nëse ata shkojnë personalisht në shkollë, a mund të përballojnë faturat e energjisë, veçanërisht me afrimin e dimrit? pyeti ajo.
Zeytouni vuri në dukje avantazhin e arsimit privat, të cilin ajo nuk mund ta përballojë me 5.000 dollarë për nxënës, pa përfshirë transportin, librat dhe shpenzimet e tjera, ndërkohë që fëmijët e shkollave publike nuk marrin asgjë ndërsa mësuesit e tyre luftojnë me paga të zhvlerësuara rëndë.
Duke parë përpara
Ndërsa sektori arsimor i Libanit përpiqet të gjejë bazën e tij, sfidat vazhdojnë të shumohen, thotë Nehmeh Mahfoud, Kryetar i Sindikatës së Mësuesve në Shkollat Private në Liban, i cili thekson rëndësinë e mbajtjes së arsimit personal aty ku është e mundur.
“Një ditë e vetme e mësimit personal është e barabartë me 10 deri në 15 ditë mësim në distancë,” tha Mahfoud për TRT World. “Ne po përpiqemi të ofrojmë sa më shumë që të mundemi në udhëzim personal tani sepse nuk e dimë se si do të zhvillohet apo përkeqësohet situata.”
Nevoja për një zgjidhje gjithëpërfshirëse, të zbatueshme është më urgjente se kurrë, vëren ai.
“Kriza aktuale kërcënon jo vetëm arsimimin e menjëhershëm të studentëve, por edhe perspektivat afatgjata të një brezi të tërë,” shtoi Mahfoud.
Për studentë si Yara Hassoun, një 19-vjeçare në vitin e fundit të shkollës së mesme, pasiguritë peshojnë shumë.
Duke folur për TRT World, ajo tha: “Këto kriza të shumta kanë ndikuar thellë në studimet e mia. Kam humbur motivimin për të shkuar në shkollë dhe për të mësuar. Duhej të mbaroja shkollën e mesme dhe të futesha në një universitet privat, por kjo është bërë një ëndërr e pamundur për shkak të situatës ekonomike dhe tani të luftës”.
