Zilia është cilësi e qortuar dhe e ligë. Allahu na paralajmëroi se është nga cilësitë më të mëdha të sherrit dhe na paralajmëroi që të mos përshkruhemi me këtë cilësi dhe t’i pastrojmë shpirtrat nga ajo.
I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, paralajmëroi duke thënë: “Mos ia keni zili njëri-tjetrit”.
Me një hadith tjetër: “Kanë rënë te ju sëmundjet e popujve para jush, zilia dhe urrejtja”.
Me një hadith tjetër: “Ruajuni zilisë! Ajo i djeg të mirat, ashtu si i djeg zjarri drunjtë apo barin”.
Zilia është cilësia e njerëzve më të këqij. Është cilësi e Iblisit, i cili ia kishte zili Ademit, alejhi selam, ngase Allahu e krijoi me duart e Veta, melekët i ranë në sexhde dhe e bëri të jetë banor i Xhenetit. Nga zilia që e kishte, nuk e respektoi urdhrin e Allahut t’i bie Ademit, alejhi selam, në sexhde, dhe për këtë u largua nga mëshira e Tij, mirëpo, arriti me dredhitë e tij ta largon Ademin, alejhi selam, nga Xheneti.
Zilia ishte shkaku që e nxiti njërin nga bijtë e Ademit ta vret të vëllain padrejtësisht, kur Allahu i dhuroi begati dhe ia pranoi atij kurbanin. Allahu na e qartësoi lajmin e tyre në Kur’an dhe na paralajmëroi nga kjo sëmundje dhe nga gjurmët e saj!
Zilia është cilësi e çifutëve. Allahu e paraqiti në shumë vende në Kur’an se, çifutët ia kishin zili të Dërguarit të Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, për profecinë dhe për pozitën e lartë të cilën ia dhuroi Allahu. Për këtë arsye e mohuan, edhe pse e dinin mirë se ai ishte i Dërguar i Allahut. Ata ia kanë zili edhe këtij umeti për atë që ia dhuroi Allahu nga udhëzimi dhe besimi. Allahu thotë: “Shumë nga ithtarët e Librit, prej zilisë që kanë në vete, dëshirojnë që t’ju kthejnë nga besimi në mosbesim, tani që e vërteta është e qartë për ata”. (El-Bekare: 109)
Zili do të thotë të urresh arritjen e një begatie apo të mire deri te tjetri, dhe ti, të shpresosh që ajo të largohet nga ai.
Zilia lë gjurmë të këqija:
– Kundërshtimi i Allahut në përcaktimin e Tij, akuzimi i Allahut në ndarjen e rizkut mes robërve të Tij, ngase, ziliqari e sheh se, tjetri nuk është më meritor se ai për atë që ia dha Allahu nga furnizimi.
– Ziliqari e mohon urtësinë e Allahut në drejtimin e çështjeve. Allahu jep dhe merr për një urtësi madhështore, kurse ziliqari e mohon atë urtësi.
– Zilia e trashëgon urrejtjen mes njerëzve dhe ziliqari e urren tjetrin për shkak zilisë së tij. Kjo bie ndesh me detyrshmërinë e vëllazërisë mes besimtarëve. I Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, tha: “Mos e urreni njëri-tjetrin, mos ia keni zili njëri-tjetrit, mos ia ktheni shpinën njëri-tjetrit (gjatë zemërimit), as mos i shkëputni marrëdhëniet tuaja dhe bëhuni robër të Allahut, vëllezër të mirëfilltë”.
Dëmet e zilisë:
– Zilia e nxit ziliqarin të tenton që t’ia largojë begatinë atij që e ka zili në çfarëdo mënyre, qoftë ajo edhe me vrasjen e tij, ashtu siç na lajmëroi Allahu për dy bijtë e Ademit, alejhi selam, dhe tha: “Lexoju (o Muhamed) saktësisht ngjarjen e dy bijve të Ademit, kur ata bënë nga një kurban, njërit iu pranua, kurse tjetrit jo. Njëri i tha tjetrit: “Ty gjithsesi do të të vras”. Tjetri tha: “Allahu pranon vetëm prej të devotshmit”. (El-Maide: 27) Në fund, e bëri krimin më të madh duke e vra të vëllain, dhe duke e derdh gjakun i pari në tokë, kështu që ai do të merr një pjesë të gjynahut mbi supet e veta për çdo shpirt që do të vritet padrejtësish deri në Ditën e Kiametit. Sebepi i gjithë kësaj dhe ajo që e nxiti ishte zilia.
– E pengon ziliqarin ta pranojë të vërtetën kur vjen nga ana e atij që e ka zili. Kjo e bën të vazhdon në të kotën, ku në të është shkatërrimi i tij, ashtu si u bë edhe me Iblisin, ku nga zilia nuk i ra në sexhde Ademit, alejhi selam, dhe nuk e respektoi urdhrin e Allahut, dhe si ndëshkim, u largua nga mëshira e Allahut dhe u mallkua përgjithmonë.
– E nxit ziliqarin të bie në përgojim dhe bartje të fjalëve, duke e përgojuar dhe duke bartë fjalë dhe duke shpifur për atë që e ka zili. Përgojimi dhe bartja e fjalëve janë dy cilësi të liga dhe mëkate të mëdha!
– Zilia e nxit ziliqarin të bëj atë që është e ndaluar me fe. Ziliqari, i verbëruar nga zilia e tij, ka mundësi që vëllain e vet musliman ta dëmtojë në tregti, në shitblerje, në fejesë dhe martesë apo në punë. E tëra kjo, e bën që të mirat e tij dhe shpërblimet të digjen, ashtu siç tha edhe i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të: “Ruajuni zilisë! Ajo i djeg të mirat, ashtu si i djeg zjarri drunjtë apo barin”.
Nga dëmet e zilisë; e bën që ziliqari të jetë përherë në brengë dhe pikëllim kur i sheh begatitë që Allahu ia zbret robërve të Tij, kurse ai, nuk e do atë dhe e urren, dhe s’mundet t’i përballon, dhe përfshihet nga brenga dhe pikëllimi.
Nga dëmet e zilisë; zilia është sebep i shkatërrimit të shoqërisë. Prandaj i Dërguari i Allahut, lavdia dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, tha: “Kanë rënë te ju sëmundjet e popujve para jush, zilia dhe urrejtja”.
O ju robërit e Allahut! Kush nga ju e gjen në vete se ka zili, le të shpejton në largimin e saj duke e rikujtuar se zilia është dëm për veten e tij, për fenë e tij dhe për dynjanë e tij, dhe se ai s’mundet t’i bëj dëm atij që e ka zili më shumë se atë që e ka caktuar Allahu për të. Le ta rikujtojë se çështjet janë në dorën e Allahut dhe se e tij mbetet të kërkon nga Allahu begatitë dhe mirësitë e Tij. Allahu thotë. “Mos i lakmoni ato gjëra, me anë të të cilave Allahu i ka bërë disa nga ju të dallohen mbi të tjerët: meshkujt do të kenë pjesë prej asaj që kanë punuar e po ashtu edhe femrat do të kenë pjesë prej asaj që kanë punuar. Kërkoni prej Allahut nga mirësitë e Tij. Vërtet, Allahu është i Dijshëm për çdo gjë”. (En-Nisa: 32)
Shejh Dr. Salih El Feuzan
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
